W 2023r zostało wprowadzonych kilka zmian w Kodeksie Pracy. Jedna ze zmian odnosi się do trzeźwości oraz sposobu jej weryfikacji u pracowników przez pracodawcę.
W Kodeksie Pracy wprowadzono zakaz dopuszczania do pracy pracowników nietrzeźwych lub będących pod wpływem środków odurzających. Z tą zmianą, że od teraz badanie trzeźwości wykonać może sam pracodawca, jeśli znajdzie ku temu przesłanki. Pracownik może również być objęty kontrolą rutynową, jeśli zostanie to ujęte w regulaminie zakładowym.
Kto może wykonać badanie?
21 lutego weszła w życie nowelizacja Kodeksu Pracy. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia kontrolować można w dwóch wariantach:
- Uzasadnione podejrzenie, że pracownik wstawił się do pracy w stanie nietrzeźwym.
W tym wypadku pracodawca mając uzasadnione podejrzenie, że pracownik jest pod wpływem alkoholu- opierając się na obserwacji (pracownik np. zatacza się), ma prawo do kontroli stanu pracownika. Badanie trzeźwości przeprowadza policja. Dotyczy to wszystkich pracowników.
- Prewencyjna kontrola trzeźwości, określona w wewnątrz zakładowym regulaminie.
W tym wypadku pracodawca w wewnętrznym regulaminie określa kategorię pracowników objętych prewencyjną kontrolą trzeźwości. Pracodawca w tym wypadku może samodzielnie przeprowadzić badanie, nawet jeśli pracownik nie przejawia oznak upojenia.
Kiedy mowa o prewencyjnej kontroli?
Prewencyjną kontrolą pracodawca będzie mógł objąć tych pracowników, których praca ma wpływ na zdrowie i życie pracownika. Jak również innych osób oraz mienia (każdego, nie tylko będącego własnością pracodawcy).
Czy trzeba wykazywać oznaki upojenia, żeby być skontrolowanym? Co do zasady kontolowani mogą być pracownicy niewykazujący objawów nietrzeźwości. Jednak tym bardziej zasadna będzie w momencie kiedy przesłanki o nietrzeźwości się pojawią. Pracodawca wówczas kontrolę może przeprowadzić samodzielnie.
Grupa pracowników, objęta taką kontrolą musi być jednak wcześniej określona w regulaminie firmy. W ramach czego pracodawca będzie miał prawo badać (wyłącznie) wydychane przez pracownika powietrze. A urządzenie do tego badania będzie musiało posiadać odpowiedni certyfikat wzorcowania lub kalibrację.
Regulamin musi również określać częstotliwość przeprowadzania badania. A o jego wprowadzeniu podwładni muszą dowiedzieć się na minimum dwa tygodnie przed rozpoczęciem procedury.
Wynik badania
Nie można zapomnieć, że badanie to wiąże się również z konsekwencjami dla obu stron.
W momencie kiedy rutynowe badanie prowadzone przez pracodawcę nie wykaże obecności alkoholu w organizmie pracownika- pracownik zostanie dopuszczony do pracy, a wynik takiego badania nie będzie nigdzie przechowywany.
Jeśli jednak wynik będzie pozytywny, pracodawca niedopuści pracownika do pracy, a fakt ten zostawia ślad w aktach osobowych pracownika. Równocześnie pracodawca będzie musiał poinformować pracownika, że nie dopuszcza go do pracy z powodu nietrzeźwości. Forma jest dowolna. Dopuszcza się również formę ustną.
Na miejsce może być również wezwana policja. Nie tylko wtedy, kiedy kontrola pracownika wynika, z przesłanek wskazujących na jego nietrzeźwość.
Policja przeprowadzi badanie alkomatem, a badania z krwi będzie zlecone gdy:
- nie ma możliwości przeprowadzenia badania alkomatem. W tym również kiedy stan pracownika wyklucza użycie alkomatu,
- pracownik odmówi poddania się badaniu alkomatem,
- pracownik zażąda przeprowadzenia badań krwi, pomimo badania alkomatem,
- zakres stężenia alkoholem na urządzeniu pomiarowym zostanie przekroczony.
Policja sporządza protokół, który następnie przekazuje pracodawcy i pracownikowi. W momencie, kiedy okaże się, że wynik jest pozytywny, protokół będzie przechowywany w aktach osobowych pracownika. O okresie niedopuszczenia pracownika do pracy w tym momencie decyduje pracodawca.
Jeśli jednak policyjne badanie wykaże, że pracownik nie jest pod wpływem alkoholu- godziny pracy w których pracownik nie został dopuszczony do pracy zostają usprawiedliwione i wypłacone normalnie.
A co z pracownikami zdalnymi?
W ocenie resortu, nie wydaje się to być możliwe, aby zakwalifikować pracownika zdalnego do grupy, spełniające przesłanki objęcia kontrolą prewencyjnie.
„Co do zasady praca zdalna będzie wykonywana przez pracowników za pomocą urządzeń teleinformatycznych i nie będzie niosła za sobą wysokiego ryzyka dla zdrowia, życia czy mienia” – wskazuje MRiPS.
„Gdyby jednak pracownicy wykonujący pracę zdalną spełnili przesłanki zawarte we wprowadzanych przepisach, mogą zostać objęci odpowiednią kontrolą, ponieważ to pracodawca będzie ustalał grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą i sposób jej przeprowadzenia” – głoszą wyjaśnienia resortu.